ज्ञानरंजन साहित्य (सायन्स फिक्शन) हे भाषा साहित्याचा एक महत्त्वाचा भाग आहे.
पाश्च्यात्यांकडे ज्यूल्स व्हर्न, एच.जी.वेल्स, आयझॅक असिमोव्ह, तर आपल्याकडे डॉ. जयंत नारळीकर, श्री लक्ष्मण लोंढे, डॉ.बाळ फोंडके आदी लेखकांनी असे उत्कृष्ट साहित्य निर्माण केलेले आहे. तरीही, मराठी भाषेत असे विज्ञानरंजन साहित्य वृद्धिंगत व्हायला हवे. या कार्याला चालना देण्यासाठी मराठी विज्ञान परिषद १९७० सालापासून विज्ञान रंजन कथा स्पर्धा सातत्याने आयोजित करत आहे.
यावर्षीच्या कथा स्पर्धेसाठी कथा पाठवण्याचे आवाहन परिषदेतर्फे करण्यात येत आहे.
स्पर्धेसाठी पाठवलेल्या कथेला विज्ञानाची बैठक हवी आणि भाषेचे लालित्यही हवे. केवळ कथा नको किंवा केवळ विज्ञान नको, तर दोन्हीचा मिलाफ हवा/संयोग हवा. तसेच, विज्ञानरंजन कथेतील विज्ञान हे ज्ञात सिद्धान्तावरचे व ज्ञात वस्तूंचे हवे. ज्ञात विज्ञानाच्या पुढे जाऊन थोड्या कल्पकतेतून भविष्यकालिन संभाव्य विज्ञानाचा मागोवा घेणारे सिद्धान्त असले तरी चालतील. कथा ओघवती असावी,तसेच वातावरणनिर्मिती चित्तवेधक आणि वाचकांची उत्कंठा वाढवणारी असावी. कथा कंटाळवाणी होत नाही ना,याचा प्रत्यय कथालेखकांने स्वत:च घ्यावा.
कथालेखकांनी विज्ञानाचे एखादे प्रमेय, सूत्र, संकल्पना घेऊन त्यावर आधारित कथा लिहावयाचा प्रयत्न करावा. कथेचे तपशील ,लेखन आणि कथाबीज फुलवणे, तसेच संपूर्ण कथेचा परिणाम याकडे कथालेखकाने लक्ष द्यावे.
कथेसाठी शब्दमर्यादा ३००० ते ३५०० इतकी आहे.
विज्ञानरंजन कथा पाठवण्याचा अंतिम दिनांक ३० सप्टेंबर २०२३ हा आहे.
पहिल्या दोन सुयोग्य कथांसाठी अनुक्रमे रु.२,५०० व रु.२,००० अशी पारितोषिके दिली जातील. पारितोषिकप्राप्त कथा ‘मराठी विज्ञान परिषद पत्रिका’ मासिकात प्रकाशित करण्यात येतील.
नियम –
१) विज्ञानरंजन कथा स्वत:ची असल्याचे प्रतिज्ञापत्र प्रत्येक लेखकाने कथेबरोबर देणे अनिवार्य आहे.
२) स्पर्धेत कोणालाही भाग घेता येईल, मात्र ज्या व्यक्तीस या स्पर्धेत आजवर दोनदा पारितोषिक मिळाले आहे, त्यांना पुन्हा पारितोषिक दिले जाणार नाही.
३) कथेची शब्दसंख्या किमान १,००० असावी. लिखाण कागदाच्या एकाच बाजूला असावे.टंकलिखित असल्यास उत्तम, कागद ए-४आकाराचा वापरावा.
४) कथेबरोबर लेखकांने आपले नाव व पिनकोडसहित पूर्ण पत्ता द्यावा.संपर्कासाठी भ्रमणध्वनी क्रमांक तसेच इ-मेल पत्ता पण कळवावा.कथेच्या शीर्षकासह ही माहिती पहिल्या पानावर असावी. कथेत नावाचा उल्लेख नको.
५) स्पर्धेसंबंधी परिषदेचा निर्णय अंतिम राहील. पारितोषिक न मिळालेले साहित्य परत पाठवले जाणार नाही.
विज्ञानरंजन कथा टपालाने पाठवायचा पत्ता :
मराठी विज्ञान परिषद, विज्ञान भवन, वि.ना. पुरव मार्ग, शीव-चुनाभट्टी (पूर्व), मुंबई ४०००२२ .
इमेलने पाठवणार असाल तर officer1.admin@mavipa.org इथे पाठवाव्यात.